Hệ thống cân bằng Điện tử được thiết kế để giúp xe không bị mất lái khi đang tránh xe khác hoặc trên địa hình xấu. Sự an toàn của bạn nên được đặt lên hàng đầu. Do đường phố ngày càng đông đúc. Việc thực hiện những cú đánh lái đột ngột để tránh tai nạn cũng tăng lên. Hãy cùng chúng tôi đi tìm hiểu về ESP nhé!
Xem nhanh
Hệ thống cân bằng điện tử ESP là gì?
“Hệ thống cân bằng điện tử” (Electronic Stability Program, viết tắt là ESP) hay còn nhiều cách gọi khác như DSC, VSA, ESC… tùy vào mỗi nhà sản xuất. Hệ thống có tác dụng nhằm giảm thiểu nguy cơ mất lái do những sai lầm của chủ xe.
Nguyên lý hoạt động của hệ thống này là sử dụng phanh độc lập trên từng bánh xe. Nó giúp điều chỉnh hướng lái chiếc xe sau khi mất kiểm soát. Điều đó tài xế rất khó thực hiện. Hệ thống cân bằng điện tử nhận diện trước mối nguy hiểm. Từ đó đưa xe về trạng thái cân bằng.
Trước đây, hệ thống ESP là một trong các tính năng an toàn nâng cao. Chỉ xuất hiện trên những dòng xe cao cấp. Ngày nay ESP đã phổ biến hơn nhiều. Được áp dụng trên nhiều hãng xe. Hiện đa phần các xe ô tô đều được trang bị ESP ngay cả với những xe bình dân như Toyota Vios, Honda City, Toyota Rush, Toyota Innova, Mitsubishi Xpander, Suzuki Ertiga… Kể cả xe hạng A giá rẻ như Kia Morning, VinFast Fadil…
Lịch sử phát triển của ESP
ESP bắt đầu từ những năm cuối thập niên 1980. Khi này Mercedes-Benz, BMW và Toyota lần lượt giới thiệu hệ thống kiểm soát lực kéo đầu tiên của họ. Đây chính là tiền đề cho sự phát triển hệ thống cân bằng điện tử về sau.
Đầu những năm 1990, BMW hợp tác với Bosch và Continental phát triển thành công hệ thống giảm mô men xoắn động cơ để tránh xe bị mất kiểm soát. Cùng thời gian đó, Mercedes-Benz và Bosch cũng đã đồng phát triển được một hệ thống tên gọi là Elektronisches Stabilitäts Programm – “Chương trình ổn định điện tử” ESP giúp kiểm soát độ trượt của xe.
Sau đó, nhiều hãng xe khác cũng đầu tư, phát triển hệ thống cân bằng điện tử. Tên gọi phổ biến nhất của hệ thống cân bằng điện tử là Electronic Stability Program – ESP, được các hãng như Honda, Hyundai, Kia, Suzuki, Mercedes, Audi, Volkswagen, Peugeot, Renault, Opel… sử dụng. Ngoài ra còn có các tên gọi khác như:
- Acura: Vehicle Stability Assist – VSA.
- BMW, Jaguar: Dynamic Stability Control – DSC.
- Ferrari: Controllo Stabilita – CST.
- Ford: AdvanceTrac and Interactive Vehicle Dynamics – IVD.
- Land Rover: Dynamic Stability Control – DSC.
- Lexus, Toyota: Vehicle Stability Control – VSC.
- Maserati: Maserati Stability Program – MSP.
- MINI Coopr, Mazda: Dynamic Stability Control – DSC.
- Porsche: Porsche Stability Management – PSM.
- Subaru: Vehicle Dynamics Control Systems – VDCS.
- Volvo: Dynamic Stability và Traction Control – DSTC.
Hệ thống cân bằng điện tử có tác dụng gì?
Cấu tạo hệ thống ESP khá phực tạp. Bởi nó không hoạt động độc lập mà kết hợp với nhiều hệ thống khác. Như hệ thống chống bó cứng phanh ABS, hệ thống kiểm soát lực kéo TCS, hệ thống phân phối lực phanh điện tử EBD… Cho nên, hệ thống cân bằng điện tử ESP đóng vai trò như “hệ thống tổng”. Nó sử dụng chung cơ cấu chấp hành với các hệ thống an toàn khác. Các cảm biến này truyền tín hiệu về một bộ điều khiển chính ESP Module.
Từ đây, bộ điều khiển ESP Module sẽ tính toán góc đánh lái và góc quay thân xe phù hợp. Trong trường hợp phát hiện sự cố, ESP sẽ tác động phanh. ESP giúp điều chỉnh lại tốc độ quay của bánh xe. Hệ thống cân bằng điện tử sẽ dùng cơ cấu chấp hành của ABS và EBD để tăng hoặc giảm áp suất dầu tác động lên xi lanh phanh của từng bánh xe, từ đó tạo ra lực phanh chênh lệch giữa các bánh (phanh độc lập trên từng bánh) nhằm lấy lại sự kiểm soát.
Khi xe bị thiếu lái, trượt bánh trước khiến xe có xu hướng văng ngang. Lúc này, ESP sẽ chủ động tạo lực phanh ở bánh xe phía đối diện với hướng bị trượt. Nó sẽ tạo tâm quay tạo ra mô men bù lại lực trượt ngang. Nhờ đó mà xe giữ được trạng thái ổn định, di chuyển theo đúng hướng.
Cách bật/tắt cân bằng điện tử ô tô
Tùy hãng sản xuất luôn bố trí một nút bật/tắt cân bằng điện tử trên vô lăng, bảng taplo hoặc bệ cần số. Hệ thống cân bằng điện tử thường tự khởi động khi xe lăn bánh. Trong một số trường hợp người lái có thể chủ động tắt và bật.
Không phải lúc nào hệ thống cân bằng điện tử ESP cũng giúp ích cho xe. Có một số trường hợp mà tài xế nên chủ động tắt ESP như:
Khi off road, đi vào đường bùn lầy, xe bị sa lầy
Khi off road, đi đường bùn đất, đường cát lún hay xe bị sa lầy thì ESP sẽ không giúp ích, thậm chí còn gây cản trở.
Bởi lúc này tốc độ 4 bánh xe không đều. Các bánh xe có hiện tượng quay trơn. Lúc này, ESP sẽ kích hoạt phanh hoặc giảm mô men để hãm bánh xe này lại. Xe sẽ khó thoát lầy hơn.
Khi đi off road xe cần lực kéo rất lớn. ESP thường sẽ giảm lực xe vì vậy không nên sử dụng.
Khi drift xe
Drift là một kỹ thuật lái xe cố tình làm cho bánh xe trượt trơn trên đường. Khi drift, góc trượt sau lớn hơn góc trượt trước đến mức bánh trước hướng ngược chiều với hướng rẽ. Do đó nếu bật ESP xe sẽ rất khó drift vì ESP sẽ can thiệp khi bánh xe bị trượt.
Hệ thống cân bằng điện tử có cần thiết?
Hệ thống cân bằng điện tử giúp ích nhiều trong việc ổn định xe khi chạy tốc độ cao. Khi lái xe đường trơn, lái xe đường mưa hay khi vào cua, khi tránh vật cản đột ngột… Trang bị an toàn này cũng hỗ trợ nhiều. Với những người mới lái xechưa có nhiều kinh nghiệm, phụ nữ lái xe còn yếu thì rất hữu ích… Với câu hỏi hệ thống cần bằng điện tử có cần thiết không cần dựa vào nhiều yếu tố. Tuỳ vào quan điểm, thói quen lái xe của mỗi người, đặc biệt còn tuỳ vào dòng xe sử dụng.
Ví dụ, với các dòng xe gầm cao 5 chỗ, 7 chỗ SUV, bán tải… như Toyota Fortuner, Ford Everest, Ford Ranger… vì có trọng tâm cao nên khi vào cua, phanh gấp, đánh lái gấp… xe dễ bị mất ổn định, bánh xe mất độ bám, dẫn đến bị trượt, thậm chí bị lật. Nên hệ thống cân bằng điện tử rất cần thiết.
Ngược lại, dòng xe gầm thấp cỡ nhỏ, động cơ dung tích nhỏ… thì việc không có ESP không ảnh hưởng lớn. Các xe hạng A hạng B giá thấp sẽ cắt giảm ESP để giảm giá thành. Bởi với những dòng xe này thì ESP không thực sự cần thiết.
Tổng kết lại, hệ thống cân bằng điện tử là một trang bị nên có. Nhưng nếu không có thì cũng không nguy hiểm. Sự an toàn phần lớn phụ thuộc vào tài xế. Dù gì các tính năng an toàn cũng chỉ mang tính chất hỗ trợ
Có lắp thêm cân bằng điện tử cho ô tô được không?
Theo các chuyên gia, tự lắp đặt hệ thống ESP là không thể. Tính năng này chỉ có nhà sản xuất mới có thể lắp đặt. Vì cấu tạo hệ thống cân bằng điện tử liên quan đến rất nhiều hệ thông. Các hệ thống liên quan như chống bó cứng phanh ABS, phân bố lực phanh điện tử EBD, kiểm soát lực kéo TCS… để kiểm soát điều chỉnh lực phanh, thậm chí là kiểm soát điều chỉnh cả mô men động cơ… Mỗi hãng xe lại có cách lắp đặt khác nhau. Rất khó để có thể tự lắp hệ thống này với tay nghe của một kỹ sư thông thường.
Một số phụ kiện ô tô có thể bạn quan tâm
Xem thêm:
Trên đây là bài viết cung cấp thông tin về hệ thống cân bằng điện tử – ESP. Hy vọng bài viết sẽ giúp cho các bạn hiểu thêm về hệ thống này.
Hẹn gặp lại bạn trong bài viết tiếp theo!